LATİFE HANIM KÖŞKÜ ANI EVİ

Şubat’ın son hafta sonunda kısa bir akraba ziyareti için İzmir’deydim. Meteorolojinin bahar mı kış mı karar veremediği Cumartesi günü, yakınlarımızın bulunduğu Karşıyaka’dan Konak’a geçmek üzere evden çıktık. Bu yıl tüm yurtta olduğu gibi İstanbul’da da soğuktan bezdiğimiz için, aydınlık Ege atmosferinde hayatımda ilk kez güneş görüyormuşçasına etrafa aval aval bakarken birden tarihi bir yapının önünden geçtiğimizi fark ettim. “Ay burası neymiş, iki dakika bekleyin” demeye kalmadan elimde makinem, Latife Hanım Anı Evi’nin bahçesindeydim. Madem geldim, gördüm, öğrendim, aceleye gelse de hemen fotoğraflayıp paylaşayım da deretepe.net de görsün, öyle değil mi efendim 🙂

Latife Hanım Sokak, No: 32, Karşıyaka – İzmir adresinde yer alan bu köşkü Karşıyaka’da kime sorsanız gösterir, o kadar yani. Gerek tarihi ve manevi değeri gerekse restorasyon ve tanıtım çalışmaları nedeniyle olmalı ki, ana caddedeki tabelalar ve bahçedeki kafeterya dolayısıyla yoğun ziyaretçi alan bir yer olduğu açık. Mustafa Kemal ATATÜRK’ün eşi Latife Hanım’ın ailesine ait olan,  Atatürk’ün de bir süre ikamet ettiği ve annesi Zübeyde Hanım’ın ömrünün son günlerini geçirerek vefat ettiği bu evin restore edilip ziyarete açılmadan önceki halini görünce, bu ülkede hala iyi şeyler oluyor diyerek sevindim ve kısa bir ziyaret fırsatı bulduğum için kendimi şanslı hissettim. Köşk, Pazartesi dışında her gün 08.30-12.30 / 13.30-17.30 saatleri arasında ziyarete açıktır.

İzmir’in köklü ailelerinden Uşakizade Muammer Bey ile Adeviye Hanım’ın üçü kız, üçü erkek olan çocuklarının en büyüğü olan Latife Hanım 17 Haziran 1898 İzmir doğumludur. Paris’te Sorbonne Üniversitesi’nde hukuk eğitimi alan Latife Hanım, İzmir’in kurtuluşunu görebilmek için Sakarya Meydan Muharebesi’nin kazanılmasının ardından İzmir’e dönmüş. Türk ordusunun İzmir’e girmesiyle güvenli bir karargâh arayışı ortaya çıkınca, Uşakizade ailesinin köşklerinden birisinin Mustafa Kemal’e önerilmesi üzerine gelişen olaylar Latife Hanım ve Mustafa Kemal’in tanışmasını sağlamıştır. 29 Ocak 1923 ile 5 Ağustos 1925 tarihleri arasında Gazi Mustafa Kemal’le 2 yıl, 5 ay, 5 gün evli kalan Latife Hanım, 12 Temmuz 1975’te İstanbul Harbiye’de vefat etmiştir. Mezarı Edirnekapı Şehitliği’ndedir.

Köşkün kapısından girince hemen solda ahşap, oymalı, ilginç bir vestiyer ve üzerinde köşkün maketi var.

Oda kapılarının açıldığı orta hol barındırdığı motifler, eşyalar ve dekorasyonuyla, daha içeri girer girmez insanın içini bir tuhaf ediyor. Artık orada yaşayanların hiç biri olmasa da, kullandıkları eşyaların çok azı yer alsa da bir şeyler sizi alıp 100 yıl öncesine götürüyor. Uzman değilim ama belki de işte budur başarılı restorasyonun emaresi.

İki katlı köşkün giriş katında şömineli salon olarak da geçen misafir odası, yemek odası ve çalışma odası olmak üzere 3 oda mevcut. Bir de mutfak servis odası denilen küçük bir bölme var. O zamanlar tuvalet ve mutfak binanın dışında olduğundan, bu servis odası mutfaktan gelen yemeklerin yemek odasına servisinden önceki hazırlıkları için kullanılıyormuş.

Bu arada belirtmeliyim ki yazımı hazırlarken hiç beklemediğim bir zorlukla karşılaştım. Sebebi internetteki bilgi kirliliği mi, yoksa kaynak eksikliği mi bilemiyorum ama gezdiğim yerler hakkındaki doğru bilgi verme kuralım bu kez beni çok zorladı. Bugünkü ismi Latife Hanım Anı Evi olan ve Uşakizade ailesine ait Karşıyaka’daki bu köşkten başka yine İzmir’de, Göztepe’de bulunan bir köşk daha var. 1860 yılında Uşakizade Sadık Bey tarafından yaptırılan, Başkomutanlık karargâhı olarak da kullanılan, Atatürk ve Latife Hanım’ın nikâhlarının da kıyıldığı ve bugün İzmir Özel Türk Koleji’nin mülkü olan bu köşkün de restorasyonu yapılmış, ziyarete açılmış ve internetteki fotoğraflara bakılırsa görülmeye değer bir diğer yerdir. Tabi bunu baştan bilmeyince bilgi toplama kısmı oldukça çelişkili oluyor. Mesela karargâh olarak kullanılma, yazlık köşk olma gibi hususların tam olarak hangisine ait olduğunu hala anlayabilmiş değilim. Sanırım bu konu son yıllarda ardı ardına çıkan ve Latife Hanım’ın hayatını anlatan kitapları okuduktan sonra netleşecek.

İzmir’in kurtuluşunu müteakip Latife Hanım ile Gazi Mustafa Kemal arasındaki münasebet Zübeyde Hanım’ın kulağına gitmiş. Sağlık durumu iyi olmayan Zübeyde Hanım’a İzmir havasının iyi geleceği doktorlar tarafından tavsiye edilince, Atatürk yaveri Salih Bozok’u uygun bir ev bakması için İzmir’e göndermiş. Bunu öğrenen Latife Hanım, Salih Bozok’a Karşıyaka’daki evlerini Zübeyde Hanım için kendisine göstermek istediğini söylemiş. İstasyona yakın olan bu evin uygunluğuna karar verilince Salih Bozok 18 Aralık 1922 tarihinde Zübeyde Hanım’ı Karşıyaka’ya getirmiş. Zübeyde Hanım’ın evlatlığı Fatma ve Atatürk’ün manevi evladı Abdurrahim (Tuncak)’ın da eşlik ettiği bu seyahat Zübeyde Hanım için aynı zamanda gelin adayını görme fırsatı da vermiş.  Hatta Zübeyde Hanım, Latife Hanım’a nişan hediyesi olarak, Gazi’ye ait Sakarya isimli çok güzel bir atı da yanında getirmiş. Karşıyakalılar tarafından istasyonda büyük ilgiyle karşılanan Zübeyde Hanım ziyaretine gelen İzmirlileri vagonunda kabul etmiş, Latife Hanım’la da trende tanışmıştır. Sonrasında Latife Hanım’ın ailesine ait bu köşke taşınmıştır. Yüzbaşı Dr. Asım (Arar) ile Dr. Behçet (Uz), Zübeyde Hanım’la özenle ilgilenmiştir. Ancak Zübeyde Hanım, hekimlerin ve Latife Hanım’ın itinalı bakımlarına rağmen 14 Ocak 1923 tarihinde bu köşkte vefat etmiştir. İşte oğlunun evlendiğini göremeyen Zübeyde Hanım’ın son demlerini geçirdiği bu mekânı düzenlerken de o günlerden anılarda kalanlar küçük levhalarda anekdotlar halinde anlatılmış. Bütünlüğü bozmamak adına, bu tanıtım levhalarını olduğu gibi fotoğraflarıyla paylaşıyorum. Fotoğrafların üzerine tıklayarak daha büyük görüp, okumanız tavsiye edilir.

Köşkün üst katına ahşap tırabzanlı merdivenlerle çıkıyoruz. Bir banyo ve üç odanın bulunduğu bu kat da yine son derece özenli döşenmiş. Odalardan biri Zübeyde Hanım’a ait. Bir diğer odada ise Latife Hanım’ın piyanosu dikkat çekiyor.

Ortadaki holün, oda kapılarının bulunmadığı karşılıklı iki duvarında yer alan mobilyalarıyla kendi içinde iki küçük salon barındırıyormuş gibi bir havası var. İki farklı koltuk takımının haricinde yine döneme ait ayrıntılarla donatılmış bu kısımda özellikle büyük ayna ve eski çeyiz sandığına bayıldım 🙂

Birazcık elişinden anlayan birisinin bunları görüp de kendinden geçmemesi mümkün değil. Tarih, sanat ve emek karşısında bir kez daha saygıyla eğilip, duvarların dili olsa da konuşsa diyerek bahçeye çıkıyorum. Bahçede Atatürk ve Latife Hanım için dikildiği rivayet edilen bir ağaç var. Bir de Zübeyde Hanım sergisi. Bu köşkte hayatını kaybeden Zübeyde Hanım’ın anıt mezarının da çok yakınlarda olduğunu öğrenip gidememek beni çok üzüyor. Arka taraftan da ayrı güzel görünen bu köşkü ve yakın tarihimize tanıklık eden birbirinden değerli birçok mekânı görmeniz, zaman makinesi hala icat edilmemiş olsa da başarılı restorasyonlarla hemen bir 100 yılcık gidip gelmeniz dileğiyle, esen kalın efendim 🙂

Notlar:

1- Köşkte bulunan balmumu heykeller Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı Yılmaz Büyükerşen tarafından yapılmış, her birinin yapımı 2,5 ay sürmüş.

2- Önceleri adliye ve dershane olarak hizmet veren köşk, sonradan Uşakizade ailesi tarafından satılmış. Yaklaşık 25 sene kamulaştırılması için uğraşılan köşkün tapusu 2005 yılında Karşıyaka Belediyesi tarafından alınmış. Karşıyaka Belediyesi ve İzmir Valiliği’nin yoğun çabalarıyla restore edildikten sonra, 9 Temmuz 2008’de toplam 2958 m2 alanıyla Latife Hanım Anı Evi olarak resmen ziyarete açılmış.

3-  Köşkteki eşyaların bir kısmı zamanında olayın kahramanları tarafından kullanılan eşyalar olsa da önemli bir kısmı da halk tarafından bağışlanan o döneme ait eşyalardır. Bağışçıların bir listesi girişte yer almaktadır.

4- Köşkün geniş bahçesinde Karşıyaka Belediyesi’nin şirketi olan Kent A.Ş. tarafından işletilen bir cafe var. Bizzat oturup çay içtim, çay acı değildi, fiyat normaldi, hava güzeldi, rağbet çoktu, kedilere mama verdim – kimse kızmadı, özetle BEĞENDİM.

Son Aramalar

latife hanım, accuawather izmir, latife hanım köşkü, izmirde gezilecek yerler, sinanerlerin köşkü\nde yangın, atatürkün karısı, zübeyde hanım köşkü, latife hanım anı evi, sinanerlerin kosku, çeyiz sandığı, latife han?m k??k?, latife hanım köşkü izmir, latife uşşaki, latife hanımın izmirdeki evi, izmir çeyiz, sinanerlerin köşkü nerede, antika mobilya, atatürkün mezarı, antika vestiyer, izmir latife hanım köşkü, antika avizeler, zübeyde hanım, uşakizade latife hanım köşkü, oymalı ahsap antıka mobılya, latife hanımın evi